روزهای آرام اقتصاد ایران نزدیک می‌شود؟/ آثار توافق در اقتصاد داخلی ایران

مجید سلیمی‌بروجنی

این روزها چشم بسیاری از سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ دنیا به اقتصاد ایران است. تردیدی نیست که بسیاری از کشورها و افراد علاقه‌ای به رونق گرفتن اقتصاد ایران ندارند.

در جهان امروز هر کشوری برای تبدیل شدن به قدرت سیاسی نیازمند دستیابی به قدرت اقتصادی است. ما صاحب یک تمدن هفت هزار ساله هستیم و از هزاران سال پیش تجارمان مراودات اقتصادی گسترده‌ای با سایر نقاط جهان داشته‌اند.

امروز تجارت جهانی صاحب جایگاه ویژه‌ای شده است و کشورها در تلاش هستند که به بهترین و سریع‌ترین روش به منابع اولیه دست یافته و به دنبال آن، محصولات نهایی‌شان را صادر کنند. اقتصاد ایران طی چند دهه اخیر تلاش کرده که با تقویت و بازسازی زیرساخت‌ها و قابلیت‌هایش، حضور پررنگی در بازارهای منطقه‌ای و جهانی داشته باشد.

در روزگاری که مرزهای فیزیکی در تجارت امروز معنا و مفهوم خود را از دست داده، کشورها رقابت بسیاری در توسعه بازارها و نفوذ به بازارهای جدید دارند و در این مسیر سعی می‌کنند هر چه زودتر بخشی از بازارها را جذب کنند. اقتصاد ایران بنا به دلایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی و منازعات مختلف منطقه‌ای تاکنون نتوانسته سرمایه‌گذاری قابل توجهی را جذب کند.

واقعیت امر این است که شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران بین‌المللی اذعان دارند که ایران تنها کشور خاورمیانه است که پتانسیل سرمایه‌گذاری صنعتی و تجاری شدن را در سطح منطقه داشته می‌تواند بعد از افزایش قیمت‌های انرژی و نیروی انسانی در چین که به خروج بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها منجر خواهد شد، نسبت به جذب این سرمایه‌ها اقدام کرده و زمینه صنعتی شدن بیشتر و در نتیجه توسعه اقتصادی با همکاری کشورهای صنعتی را فراهم کند.

بدون تردید توافق هسته‌ای ایران و غرب بزرگ‌ترین شوک مثبت سیاست خارجی پس از انقلاب به حساب می‌آید. این در حالی است که منتقدان توافق اخیر همچنان به راه خود می‌روند و فضا را به‌گونه‌ای در آورده‌اند که انگار باید پس از توافق، یک شبه رشد اقتصادی 8 درصدی حاص شود، بیکاری ریشه‌کن شود و تورم به زیر 5 درصد برسد.

مطمئنا هدف از این صحبت‌ها بالا بردن توقعات مردم خواهد بود؛ به گونه‌ای که اگر در یک بازه زمانی کوتاه چنین دستاوردهایی نصیب اقتصادمان نشود، دولت یازدهم را شکست خورده نشان دهند.

باید بپذیریم که توافق قرار نیست معجزه کند. توافق در حکم یک داروی شفابخش است که اقتصاد ایران را از خواب بیدار کرده است. قرار نیست داروی توافق، مشکلات سیاست داخلی‌مان را هم درمان کند. اما توافق مطمئنا آثاری در اقتصاد داخلی خواهد گذاشت. همین‌که یک چشم‌انداز روشن پیش روی سرمایه‌گذاران اقتصادی داخلی و خارجی قرار داده شد تا بتوانند آینده اقتصادمان را پیش‌بینی کنند، همین‌که کابوس تحریم‌ها از سر اقتصادمان برداشته شد، همین‌که دلارهای نفتی بلوکه شده آرام آرام به اقتصادمان باز خواهد گشت، همه و همه زمینه‌ساز رشد و توسعه اقتصاد کشورمان خواهد بود.

مشکلات اقتصاد ایران یک‌شبه ایران نشده که یک شبه قرار باشد حل شود. به نظر می‌رسد آثار مثبت توافق هسته‌ای از اواخر سال‌جاری و اوایل سال 1395 قابل مشاهده در اقتصاد ایران باشد. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، خودرو و حمل‌ونقل، زودتر از بقیه صنایع پذیرای سرمایه‌گذاران خارجی خواهند بود، اما کل اقتصاد ایران در سال 95 شاهد رونق حاصل از توافق هسته‌ای خواهد بود. همه این موارد مستلزم یک مدیریت خوب توسط دولت و فعالان بخش خصوصی در ماه‌های پیش رو است.